Ciekawostki

Dla ciekawskich wstawiam link do fajnego gadżetu: dvolver moviemaker. Program ten pomaga nam utworzyć proste i zabawne animacje, krótki filmik z osobistą dedykacją, który możemy wysłać dowolnej osobie. Może to być fajna sprawa na niespodziankę, szczególnie w pracy z dziećmi.

Teraz dla odmiany bardziej biologiczna strona nauki. Kilka znanych mi osób nie związanych w żaden sposób z biologią i psychologią pytało się mnie skąd biorą się w pewne procesy takie jak: zakwasy, siwienie włosów i temu podobne ciekawostki. Pomyślałam- czemu by o tym nie napisać? ;)

Pierwsza ciekawostka: Czy uzasadniony jest pogląd że psychika człowieka ma wpływ na odporność organizmu?

Tak, pogląd jest uzasadniony. W czasie stresu obok adrenaliny wydzielany jest inny hormon zwany kortyzolem. Hamuje on produkcję limfocytów, a nawet prowadzi do śmierci limfocytów dojrzałych. Sygnał do wzmożenia produkcji kortyzolu płynie z układu nerwowego. Podatność na stres jest cechą indywidualną każdego człowieka i zależy od jego cech psychicznych. Wynika z tego, że stres powoduje produkcję kortyzolu, a co za tym idzie hamuje produkcję limfocytów, co w dużych ilościach może upośledzić odporność organizmu

Ciekawostka druga: Czy odruchy pisania i czytania mogą zaniknąć u człowieka dorosłego, mimo że opanował te umiejętności w szkole?

Tak mogą. Pisanie i czytanie to odruchy warunkowe nabyte, wyuczone. Czynności te muszą być utrwalane na drodze powtórzeń. Jeśli nie są ćwiczone, to zanikają. Nauka jest odruchem warunkowym. Jej zaniechanie prowadzi do zaniknięcia odruchu. 

Ciekawostka trzecia: Czy stosowanie kremów z filtrem UV obniża ryzyko wystąpienia choroby nowotworowej skóry?

Oczywiście. Stosowanie kremów z filtrem UV powoduje, że więcej szkodliwych promieni odbija się od powierzchni skóry. 

Ciekawostka czwarta: Skąd się biorą piegi?Piegi są ściśle związane z ilością i skupiskami melaniny- czyli pigmentu znajdującego się w skórze (chroni ona  przed przegrzaniem tkanki głębokie). U ludzi o jasnej karnacji światło słoneczne prowadzi do tworzenia się jej skupisk i tworzą się piegi. 

Ciekawostka piąta: Dlaczego podczas silnego stresu reagujemy tak zwanym "jeżeniem włosów"?.

Podczas stresu pobudzany jest układ współczulny, który ma wpływ na skórę, powoduje skurcz i jeżenie się włosów dzięki mięśniom przywłosowym. 

Ciekawostka szósta: Co jest przyczyną powstania siwizny?

Odpowiedź jest bardzo prosta. Między komórkami włosa pojawiają się pęcherzyki powietrza i włos staje się siwy.

Marshmallow test

Na początek ciekawostka: http://www.worldometers.info/pl/
Bardzo fajna strona, pokazująca różne światowe statystyki. Fajny bajer dla wszystkich, ale jednocześnie może być bardzo przydatne.

Jednak nie to jest moim głównym tematem, lecz coś znacznie ciekawszego. Chodzi o słynny test z dziećmi i słodkimi piankami marshmallows.

W latach 60-tych, na uniwersytecie Stanford, Walter Mischel przeprowadził słynny eksperyment, który tak naprawdę rozpoczął badania nad samokontrolą. W eksperymencie Mischela wzięło udział 653 dzieci. Użyto w nim  popularnych za  w USA słodyczy przypominających słodkie gąbki albo pianki. 

Badanymi w eksperymencie były dzieci w wieku około 4 lat. Zostały wprowadzone do pokoju, gdzie na stole czekała na nich słodka pianka. Prowadzący mówił, że musi na chwilę wyjść i przedstawiał dzieciom swoją propozycję: mogły zjeść piankę od razu lub poczekać, aż wróci. Obiecywał, że w ramach nagrody za czekanie dziecko dostanie dodatkową piankę. 
Zobaczmy jak wyglądało współczesne odtworzenie tego eksperymentu:

Czyż nie urocze maluchy? 
Jak widać w tym zabawnym filmiku, dzieci bardzo różnie reagowały na polecenia prowadzącego. Po chwili oczekiwania, znudzone dzieci, oglądały piankę, wąchały ją, dotykały, niektóre dzieci podgryzały słodycz nie mogąc się doczekać na powrót badacza.
Zwróćmy uwagę na chłopca w szarej koszulce, kilkakrotnie podnosił piankę do ust i zaraz odkładał ją z powrotem na talerzyk. Odciągał swoją uwagę (stukaniem palcami w blat), aby dotrwać do wyczekiwanej nagrody. Jest to widoczny mechanizm samokontroli. 

Najważniejsze w tym eksperymencie jest to, co odkrył Mischel- chodziło o związek między umiejętnością opanowania pokusy przez dziecko, a sukcesem jakie odnosiło w szkole.
Kilkanaście lat po ukończeniu eksperymentu badacz rozesłał do rodziców, nauczycieli i opiekunów każdego uczestniczących w badaniu dzieci kwestionariusze, w których mieli oni odpowiedzieć na pytanie jak dzieci z jego badania radzą sobie w życiu.

Z całej grupy badanych tylko 30% maluchów potrafiło poczekać 15 minut aby otrzymać drugą piankę. Dane z kwestionariuszy pokazały, że to właśnie one miały wyższe wyniki w teście S.A.T, mniejsze problemy z zachowaniem, a także lepiej radziły sobie ze stresem. Dodatkowo nie miały problemów z koncentracją i uwagą oraz utrzymaniem przyjaźni.
U tych 30% widzimy mechanizm opóźnionej gratyfikacji, czyli zdolność do odłożenia przyjemności w czasie w nadziei na przyszłe zyski. Być może warto wyrobić w dzieciach nawyk samokontroli i cierpliwości, dla ich lepszej przyszłości. A może właśnie zabiegani i niecierpliwi dorośli powinni przechodzić codziennie swój "marshmallowy test"? W końcu ćwiczenie czyni mistrza, a cierpliwość jest cnotą. 

Źródła:  http://en.wikipedia.org/wiki/Stanford_marshmallow_experiment

Agresja według Bandury

Dzisiaj chciałabym poruszyć temat związany z literaturą, którą musiałam przeczytać, a która wciągnęła mnie całkowicie. Mówię tu o książce "40 prac badawczych, które zmieniły oblicze psychologii" H. Rogera.

Jest to książka dość nietypowa, gdyż nie wykłada czytelnikowi suchych faktów, nie jest więc zwyczajnym podręcznikiem psychologii. Znajdziemy w niej za to, co już widać po tytule, 40 eksperymentów, które zostały przeprowadzone w związku z psychologią. Czytanie tej książki to swoista podróż po najważniejszych wydarzeniach w historii psychologii. Autor, chcąc przybliżyć czytelnikowi te fakty, wybrał najistotniejsze i najsłynniejsze badania w historii psychologii, te, które wywarły największy wpływ na rozwój tej nauki.
Znajdziemy tu między innymi: wszystkim znany eksperyment Pawłowa, badania Watsona na temat warunkowania (któż nie pamięta strachu u małego Alberta- Tu: link do obejrzenia krótkiego fragmentu) i wiele innych godnych uwagi badań. 


Ja jednak skupiłam się na eksperymencie "The bobo doll study" Alberta Bandury i jego współpracowniczek Dorothee i Sheile Ross.
Na zdjęciu obok widzimy właśnie Pana Bandurę (urodzonego 4 grudnia 1925 w Mundare). Bandura to kanadyjski psycholog. Twórca teorii społecznego uczenia się. Według niego nauka odbywa się poprzez oddziaływania międzyludzkie.   


Albert Bandura uważał, że poza wzmocnieniami (pozytywnymi i negatywnymi) oraz karami istnieją jeszcze 2 metody kształtowania zachowań: obserwacja i imitacja (modelowanie). W swoim badaniu w 1961 r. zawarł kilka hipotez.
Psycholog sądził, że dzieci naśladują agresywne zachowania dorosłych modeli. Uważał, że dzieci po kontakcie z 
nieagresywnym modelem będą mniej agresywne. Bandura uznał, że dzieci w większym stopniu są skłonne do naśladowania tej samej płci oraz, że chłopcy są bardziej skłonni do agresji.

Do swoich badań zaprosił 72 dzieci. W tej grupie było dokładnie 36 dziewczynek i tyle samo chłopców. Średnia wieku tych dzieci wynosiła 4lata i 4 miesiące.
Bandura podzielił swoją grupę badawczą najpierw ze względu na płeć, a następnie na przydział do agresywnego lub nieagresywnego modela w taki sposób, że uzyskał 8 grup badawczych. 


Dzieci wprowadzano pojedynczo do pokoju zabaw, do którego eksperymentator zapraszał również dorosłego modela. W przeciwległych rogach pokoju znajdowały się 2 stanowiska z zabawkami. 
Dziecko sadzano przy skupisku zabawek kojących, którymi były pieczątki lub naklejki. 
Dorosły natomiast wedle zaproszenia eksperymentatora miał zająć stanowisko z zabawkami agresywnymi takimi jak zestaw do budowania, drewniany młotek oraz lalka Bobo.


Na początku dzieci bawiły się w rogu pokoju, w przeciwległym rogu bawił się model agresywny.
Dorosły model zachowywał się po chwili agresywnie, podczas gdy dziecko obserwowało ten proces.
Po 10 minutach prowadzono dzieci do innego pomieszczenia, gdzie odbierano im najlepsze zabawki, co miało na celu wzbudzenie frustracji u dzieci. Następnie prowadzono dzieci do pomieszczenia, gdzie były nieagresywne zabawki i te, którymi bawił się model.

Wyniki eksperymentu były takie jak przewidział psycholog. Potwierdziły się wszystkie stawiane przez niego hipotezy. U dzieci, które miały kontakt z agresywnym modelem zaobserwowano dokładne naśladownictwo zaobserwowanych zachowań.

Myślę, że dla każdego z nas wnioski z eksperymentu są niezwykle ważne, gdyż każdy z nas ma styczność z dziećmi a to właśnie najmłodsi biorą z nas przykład. Dzieci obserwując agresywne formy zachowania dorosłych otrzymują komunikat, że są one dozwolone. Gdy dziecko widzi agresję u mamy, taty, siostry albo kogokolwiek w bliskim otoczeniu, zrobi dokładnie to samo. Starsze osoby są dla dziecka autorytetem, więc skoro dorosły może, to "ja też tak zrobię". 

Obserwacja przemocy zwiększa u dziecka prawdopodobieństwo agresywnej reakcji na przyszłe frustracje. Pomyślmy o tym następnym razem, gdy zdenerwujemy się przy dziecku i postarajmy się opanować złe emocje, aby Ci najmłodsi nie musieli oglądać agresji wokół siebie. 
Na koniec zostawiam do obejrzenia filmik, który chyba najlepiej pokazuje, jak dzieci wzorują się na dorosłych. Każdego dnia starajmy się, aby mieli dobry wzór do naśladowania. 

Moja prezentacja na temat eksperymentu Bandury z podanymi źródłami.

Płeć mózgu

RÓŻNICE W FUNKCJONOWANIU UKŁADU NERWOWEGO U KOBIET I MĘŻCZYZN I ICH PODŁOŻE BIOLOGICZNE

KOBIETY - co im przypisujemy:

•  większa zdolność magazynowania informacji nieistotnych i przypadkowych 
•  mniej wyraźnie określony podział funkcji między prawą [P] i lewą [L] półkulą [P] - obie biorą udział w czynnościach werbalnych i wizualnych 
• skupienie ośrodków językowych (gramatyka, ortografia, fonetyka) z przodu LP - większe zdolności językowe, szybciej i łatwiej uczą się czytać (także z powodu większych zdolności słuchowych) 
• lepiej rozwiązują testy słowne, preferują komunikację werbalną
•  gorsza orientacja przestrzenna z powodu większego rozproszenia ośrodków 
• lepsza intuicja - wskutek lepszej komunikacji między ośrodkami werbalnymi i wzrokowymi - proporcjonalnie większe ciało modzelowate 
• łatwość w wyrażaniu uczuć - lepsze połączenie między ośrodkami emocji (PP i LP) i ośrodkami mowy; stąd większa trudność w oddzieleniu emocji od rozumowania 
• w dzieciństwie preferują zabawy oparte na relacjach międzyludzkich
•  w szkole uczą się w oparciu o technikę: "ja mówię - ty słuchasz" 
• u nastolatek zmniejsza się znaczenie osiągnięć szkolnych i motywacja do nich 
• preferują zawody, wiążące się z interakcjami między-ludzkimi 
• silniejsze wahania i zmiany nastroju w cyklu miesiączkowym pod wpływem hormonów estrogenu- zwiększają aktywność neuronów co prowadzi do większego ożywienia i wydolności umysłowej oraz wrażliwości zmysłowej w fazie pęcherzykowej. Progesteron - zmniejsza przepływ krwi w mózgu i metabolizm neuronów co powoduje większą ospałość i męczliwość, także spadek libido i pewną stabilizację emocjonalną w fazie poowulacyjnej. Zespół napięcia przedmiesiączkowego objawiający się zwykle "huśtawką nastrojów" wywołany jest spadkiem stężenia estrogenu i progesteronu 

MĘŻCZYŹNI- co im przypisujemy:

•  pamiętają informacje gdy są powiązane ze sobą 
• mózg bardziej wyspecjalizowany: Prawa półkula (PP) - umiejętności przestrzenne Lewa półkula (LP) - umiejętności językowe 
• rozproszenie ośrodków odpowiedzialnych za gramatykę, ortografię i fonetykę z przodu i z tyłu LP - gorsze zdolności językowe, większe trudności z gramatyką i ortografią, częstsze dysleksje
•  lepiej radzą sobie w testach wymagających umiejętności wzrokowo-przestrzennych 
• lepsza orientacja przestrzenna dzięki bardziej wyodrębnionemu obszarowi w mózgu 
• słabsza intuicja wskutek gorszego łączenia informacji wzrokowych i werbalnych (?) 
• trudność w wyrażaniu uczuć z powodu ograniczonego przepływu informacji między ośrodkami emocji w PP a ośrodkami werbalnymi w LP; większa zdolność do "chłodnej", rzeczowej analizy sytuacji 
• preferują zabawy związane ze światem przedmiotów i jego przekształcaniem 
• preferują samodzielne dociekania i rozwiązywanie zadań 
• z wiekiem rośnie znaczenie osiągnięć szkolnych i motywacja do nich 
• preferują zawody, w których dominują czynności mechaniczne lub działalność teoretyczna 
• brak cyklicznych zmian emocjonalnych, ogólnie słabsza emocjonalność w porównaniu z kobietami a jej rysem charakterystycznym jest agresywność uwarunkowana działaniem testosteronu (T) na męski mózg, zwłaszcza w okresie dojrzewania. Z tego wynika silna tendencja do rywalizacji, dominacji i rozwiązań siłowych, a także za-chowań przestępczych. T potęguje umiejętności wzrokowo- przestrzenne, pobudza mózg, ułatwia koncentrację i zwiększa jego odporność na zmęczenie i znużenie. 

opracowane. na podstawie książki A. Moir, D. Jessel - Płeć mózgu, PIW 1993

A teraz mózg kobiety i mężczyzny na wesoło: