Ciekawostki

Dla ciekawskich wstawiam link do fajnego gadżetu: dvolver moviemaker. Program ten pomaga nam utworzyć proste i zabawne animacje, krótki filmik z osobistą dedykacją, który możemy wysłać dowolnej osobie. Może to być fajna sprawa na niespodziankę, szczególnie w pracy z dziećmi.

Teraz dla odmiany bardziej biologiczna strona nauki. Kilka znanych mi osób nie związanych w żaden sposób z biologią i psychologią pytało się mnie skąd biorą się w pewne procesy takie jak: zakwasy, siwienie włosów i temu podobne ciekawostki. Pomyślałam- czemu by o tym nie napisać? ;)

Pierwsza ciekawostka: Czy uzasadniony jest pogląd że psychika człowieka ma wpływ na odporność organizmu?

Tak, pogląd jest uzasadniony. W czasie stresu obok adrenaliny wydzielany jest inny hormon zwany kortyzolem. Hamuje on produkcję limfocytów, a nawet prowadzi do śmierci limfocytów dojrzałych. Sygnał do wzmożenia produkcji kortyzolu płynie z układu nerwowego. Podatność na stres jest cechą indywidualną każdego człowieka i zależy od jego cech psychicznych. Wynika z tego, że stres powoduje produkcję kortyzolu, a co za tym idzie hamuje produkcję limfocytów, co w dużych ilościach może upośledzić odporność organizmu

Ciekawostka druga: Czy odruchy pisania i czytania mogą zaniknąć u człowieka dorosłego, mimo że opanował te umiejętności w szkole?

Tak mogą. Pisanie i czytanie to odruchy warunkowe nabyte, wyuczone. Czynności te muszą być utrwalane na drodze powtórzeń. Jeśli nie są ćwiczone, to zanikają. Nauka jest odruchem warunkowym. Jej zaniechanie prowadzi do zaniknięcia odruchu. 

Ciekawostka trzecia: Czy stosowanie kremów z filtrem UV obniża ryzyko wystąpienia choroby nowotworowej skóry?

Oczywiście. Stosowanie kremów z filtrem UV powoduje, że więcej szkodliwych promieni odbija się od powierzchni skóry. 

Ciekawostka czwarta: Skąd się biorą piegi?Piegi są ściśle związane z ilością i skupiskami melaniny- czyli pigmentu znajdującego się w skórze (chroni ona  przed przegrzaniem tkanki głębokie). U ludzi o jasnej karnacji światło słoneczne prowadzi do tworzenia się jej skupisk i tworzą się piegi. 

Ciekawostka piąta: Dlaczego podczas silnego stresu reagujemy tak zwanym "jeżeniem włosów"?.

Podczas stresu pobudzany jest układ współczulny, który ma wpływ na skórę, powoduje skurcz i jeżenie się włosów dzięki mięśniom przywłosowym. 

Ciekawostka szósta: Co jest przyczyną powstania siwizny?

Odpowiedź jest bardzo prosta. Między komórkami włosa pojawiają się pęcherzyki powietrza i włos staje się siwy.

Marshmallow test

Na początek ciekawostka: http://www.worldometers.info/pl/
Bardzo fajna strona, pokazująca różne światowe statystyki. Fajny bajer dla wszystkich, ale jednocześnie może być bardzo przydatne.

Jednak nie to jest moim głównym tematem, lecz coś znacznie ciekawszego. Chodzi o słynny test z dziećmi i słodkimi piankami marshmallows.

W latach 60-tych, na uniwersytecie Stanford, Walter Mischel przeprowadził słynny eksperyment, który tak naprawdę rozpoczął badania nad samokontrolą. W eksperymencie Mischela wzięło udział 653 dzieci. Użyto w nim  popularnych za  w USA słodyczy przypominających słodkie gąbki albo pianki. 

Badanymi w eksperymencie były dzieci w wieku około 4 lat. Zostały wprowadzone do pokoju, gdzie na stole czekała na nich słodka pianka. Prowadzący mówił, że musi na chwilę wyjść i przedstawiał dzieciom swoją propozycję: mogły zjeść piankę od razu lub poczekać, aż wróci. Obiecywał, że w ramach nagrody za czekanie dziecko dostanie dodatkową piankę. 
Zobaczmy jak wyglądało współczesne odtworzenie tego eksperymentu:

Czyż nie urocze maluchy? 
Jak widać w tym zabawnym filmiku, dzieci bardzo różnie reagowały na polecenia prowadzącego. Po chwili oczekiwania, znudzone dzieci, oglądały piankę, wąchały ją, dotykały, niektóre dzieci podgryzały słodycz nie mogąc się doczekać na powrót badacza.
Zwróćmy uwagę na chłopca w szarej koszulce, kilkakrotnie podnosił piankę do ust i zaraz odkładał ją z powrotem na talerzyk. Odciągał swoją uwagę (stukaniem palcami w blat), aby dotrwać do wyczekiwanej nagrody. Jest to widoczny mechanizm samokontroli. 

Najważniejsze w tym eksperymencie jest to, co odkrył Mischel- chodziło o związek między umiejętnością opanowania pokusy przez dziecko, a sukcesem jakie odnosiło w szkole.
Kilkanaście lat po ukończeniu eksperymentu badacz rozesłał do rodziców, nauczycieli i opiekunów każdego uczestniczących w badaniu dzieci kwestionariusze, w których mieli oni odpowiedzieć na pytanie jak dzieci z jego badania radzą sobie w życiu.

Z całej grupy badanych tylko 30% maluchów potrafiło poczekać 15 minut aby otrzymać drugą piankę. Dane z kwestionariuszy pokazały, że to właśnie one miały wyższe wyniki w teście S.A.T, mniejsze problemy z zachowaniem, a także lepiej radziły sobie ze stresem. Dodatkowo nie miały problemów z koncentracją i uwagą oraz utrzymaniem przyjaźni.
U tych 30% widzimy mechanizm opóźnionej gratyfikacji, czyli zdolność do odłożenia przyjemności w czasie w nadziei na przyszłe zyski. Być może warto wyrobić w dzieciach nawyk samokontroli i cierpliwości, dla ich lepszej przyszłości. A może właśnie zabiegani i niecierpliwi dorośli powinni przechodzić codziennie swój "marshmallowy test"? W końcu ćwiczenie czyni mistrza, a cierpliwość jest cnotą. 

Źródła:  http://en.wikipedia.org/wiki/Stanford_marshmallow_experiment

Agresja według Bandury

Dzisiaj chciałabym poruszyć temat związany z literaturą, którą musiałam przeczytać, a która wciągnęła mnie całkowicie. Mówię tu o książce "40 prac badawczych, które zmieniły oblicze psychologii" H. Rogera.

Jest to książka dość nietypowa, gdyż nie wykłada czytelnikowi suchych faktów, nie jest więc zwyczajnym podręcznikiem psychologii. Znajdziemy w niej za to, co już widać po tytule, 40 eksperymentów, które zostały przeprowadzone w związku z psychologią. Czytanie tej książki to swoista podróż po najważniejszych wydarzeniach w historii psychologii. Autor, chcąc przybliżyć czytelnikowi te fakty, wybrał najistotniejsze i najsłynniejsze badania w historii psychologii, te, które wywarły największy wpływ na rozwój tej nauki.
Znajdziemy tu między innymi: wszystkim znany eksperyment Pawłowa, badania Watsona na temat warunkowania (któż nie pamięta strachu u małego Alberta- Tu: link do obejrzenia krótkiego fragmentu) i wiele innych godnych uwagi badań. 


Ja jednak skupiłam się na eksperymencie "The bobo doll study" Alberta Bandury i jego współpracowniczek Dorothee i Sheile Ross.
Na zdjęciu obok widzimy właśnie Pana Bandurę (urodzonego 4 grudnia 1925 w Mundare). Bandura to kanadyjski psycholog. Twórca teorii społecznego uczenia się. Według niego nauka odbywa się poprzez oddziaływania międzyludzkie.   


Albert Bandura uważał, że poza wzmocnieniami (pozytywnymi i negatywnymi) oraz karami istnieją jeszcze 2 metody kształtowania zachowań: obserwacja i imitacja (modelowanie). W swoim badaniu w 1961 r. zawarł kilka hipotez.
Psycholog sądził, że dzieci naśladują agresywne zachowania dorosłych modeli. Uważał, że dzieci po kontakcie z 
nieagresywnym modelem będą mniej agresywne. Bandura uznał, że dzieci w większym stopniu są skłonne do naśladowania tej samej płci oraz, że chłopcy są bardziej skłonni do agresji.

Do swoich badań zaprosił 72 dzieci. W tej grupie było dokładnie 36 dziewczynek i tyle samo chłopców. Średnia wieku tych dzieci wynosiła 4lata i 4 miesiące.
Bandura podzielił swoją grupę badawczą najpierw ze względu na płeć, a następnie na przydział do agresywnego lub nieagresywnego modela w taki sposób, że uzyskał 8 grup badawczych. 


Dzieci wprowadzano pojedynczo do pokoju zabaw, do którego eksperymentator zapraszał również dorosłego modela. W przeciwległych rogach pokoju znajdowały się 2 stanowiska z zabawkami. 
Dziecko sadzano przy skupisku zabawek kojących, którymi były pieczątki lub naklejki. 
Dorosły natomiast wedle zaproszenia eksperymentatora miał zająć stanowisko z zabawkami agresywnymi takimi jak zestaw do budowania, drewniany młotek oraz lalka Bobo.


Na początku dzieci bawiły się w rogu pokoju, w przeciwległym rogu bawił się model agresywny.
Dorosły model zachowywał się po chwili agresywnie, podczas gdy dziecko obserwowało ten proces.
Po 10 minutach prowadzono dzieci do innego pomieszczenia, gdzie odbierano im najlepsze zabawki, co miało na celu wzbudzenie frustracji u dzieci. Następnie prowadzono dzieci do pomieszczenia, gdzie były nieagresywne zabawki i te, którymi bawił się model.

Wyniki eksperymentu były takie jak przewidział psycholog. Potwierdziły się wszystkie stawiane przez niego hipotezy. U dzieci, które miały kontakt z agresywnym modelem zaobserwowano dokładne naśladownictwo zaobserwowanych zachowań.

Myślę, że dla każdego z nas wnioski z eksperymentu są niezwykle ważne, gdyż każdy z nas ma styczność z dziećmi a to właśnie najmłodsi biorą z nas przykład. Dzieci obserwując agresywne formy zachowania dorosłych otrzymują komunikat, że są one dozwolone. Gdy dziecko widzi agresję u mamy, taty, siostry albo kogokolwiek w bliskim otoczeniu, zrobi dokładnie to samo. Starsze osoby są dla dziecka autorytetem, więc skoro dorosły może, to "ja też tak zrobię". 

Obserwacja przemocy zwiększa u dziecka prawdopodobieństwo agresywnej reakcji na przyszłe frustracje. Pomyślmy o tym następnym razem, gdy zdenerwujemy się przy dziecku i postarajmy się opanować złe emocje, aby Ci najmłodsi nie musieli oglądać agresji wokół siebie. 
Na koniec zostawiam do obejrzenia filmik, który chyba najlepiej pokazuje, jak dzieci wzorują się na dorosłych. Każdego dnia starajmy się, aby mieli dobry wzór do naśladowania. 

Moja prezentacja na temat eksperymentu Bandury z podanymi źródłami.

Płeć mózgu

RÓŻNICE W FUNKCJONOWANIU UKŁADU NERWOWEGO U KOBIET I MĘŻCZYZN I ICH PODŁOŻE BIOLOGICZNE

KOBIETY - co im przypisujemy:

•  większa zdolność magazynowania informacji nieistotnych i przypadkowych 
•  mniej wyraźnie określony podział funkcji między prawą [P] i lewą [L] półkulą [P] - obie biorą udział w czynnościach werbalnych i wizualnych 
• skupienie ośrodków językowych (gramatyka, ortografia, fonetyka) z przodu LP - większe zdolności językowe, szybciej i łatwiej uczą się czytać (także z powodu większych zdolności słuchowych) 
• lepiej rozwiązują testy słowne, preferują komunikację werbalną
•  gorsza orientacja przestrzenna z powodu większego rozproszenia ośrodków 
• lepsza intuicja - wskutek lepszej komunikacji między ośrodkami werbalnymi i wzrokowymi - proporcjonalnie większe ciało modzelowate 
• łatwość w wyrażaniu uczuć - lepsze połączenie między ośrodkami emocji (PP i LP) i ośrodkami mowy; stąd większa trudność w oddzieleniu emocji od rozumowania 
• w dzieciństwie preferują zabawy oparte na relacjach międzyludzkich
•  w szkole uczą się w oparciu o technikę: "ja mówię - ty słuchasz" 
• u nastolatek zmniejsza się znaczenie osiągnięć szkolnych i motywacja do nich 
• preferują zawody, wiążące się z interakcjami między-ludzkimi 
• silniejsze wahania i zmiany nastroju w cyklu miesiączkowym pod wpływem hormonów estrogenu- zwiększają aktywność neuronów co prowadzi do większego ożywienia i wydolności umysłowej oraz wrażliwości zmysłowej w fazie pęcherzykowej. Progesteron - zmniejsza przepływ krwi w mózgu i metabolizm neuronów co powoduje większą ospałość i męczliwość, także spadek libido i pewną stabilizację emocjonalną w fazie poowulacyjnej. Zespół napięcia przedmiesiączkowego objawiający się zwykle "huśtawką nastrojów" wywołany jest spadkiem stężenia estrogenu i progesteronu 

MĘŻCZYŹNI- co im przypisujemy:

•  pamiętają informacje gdy są powiązane ze sobą 
• mózg bardziej wyspecjalizowany: Prawa półkula (PP) - umiejętności przestrzenne Lewa półkula (LP) - umiejętności językowe 
• rozproszenie ośrodków odpowiedzialnych za gramatykę, ortografię i fonetykę z przodu i z tyłu LP - gorsze zdolności językowe, większe trudności z gramatyką i ortografią, częstsze dysleksje
•  lepiej radzą sobie w testach wymagających umiejętności wzrokowo-przestrzennych 
• lepsza orientacja przestrzenna dzięki bardziej wyodrębnionemu obszarowi w mózgu 
• słabsza intuicja wskutek gorszego łączenia informacji wzrokowych i werbalnych (?) 
• trudność w wyrażaniu uczuć z powodu ograniczonego przepływu informacji między ośrodkami emocji w PP a ośrodkami werbalnymi w LP; większa zdolność do "chłodnej", rzeczowej analizy sytuacji 
• preferują zabawy związane ze światem przedmiotów i jego przekształcaniem 
• preferują samodzielne dociekania i rozwiązywanie zadań 
• z wiekiem rośnie znaczenie osiągnięć szkolnych i motywacja do nich 
• preferują zawody, w których dominują czynności mechaniczne lub działalność teoretyczna 
• brak cyklicznych zmian emocjonalnych, ogólnie słabsza emocjonalność w porównaniu z kobietami a jej rysem charakterystycznym jest agresywność uwarunkowana działaniem testosteronu (T) na męski mózg, zwłaszcza w okresie dojrzewania. Z tego wynika silna tendencja do rywalizacji, dominacji i rozwiązań siłowych, a także za-chowań przestępczych. T potęguje umiejętności wzrokowo- przestrzenne, pobudza mózg, ułatwia koncentrację i zwiększa jego odporność na zmęczenie i znużenie. 

opracowane. na podstawie książki A. Moir, D. Jessel - Płeć mózgu, PIW 1993

A teraz mózg kobiety i mężczyzny na wesoło:

Badania psychologiczne i ich ewolucja

Ewolucja badań psychologicznych 

Wpływ nauk przyrodnicznych na programy badawcze psychologów:

• Początek XIX wieku - psychologia filozoficzna poddana poważnej weryfikacji empirycznej: powstaje nowa jakościowo dyscyplina - psychologia.
• Przekształca się w naukę przyrodniczą uprawianą na wzór fizjologii (dysponuje danymi nt. budowy mózgu i procesów nerwowych).
• Istotny wpływ: anatomów, neurofizjologów, fizjologów, biologów i fizyków, a także astronomów.

Wpływ neurologów i neuroanatomów:

1. Gall, XVIII/XIX w.: Teoria lokalizacji czynności psychicznych w mózgu (28 pól mózu zróżnicowanych funkcjonalnie)
2. Domysły: np. frenologia (budowa czaszki mówi o charakterystyce funkcji psychicznych - różne talenty i zdolności u różnych ludzi rozwijają sie w rózny sposób, co ma swoje odzwierciedlenie również w anatomicznych rozmiarach odpowiedniego ośrodka korowego). Brak naukowości.
3. Broca: odkrycie ruchowego ośrodka mowy. Badał pacjentów z uszkodzonym mózgiem. Utrate umiejętności posługiwania się językiem nazywamy afazją Broki.
4. Bastian: odkrycie ośrodka pamięci wzrokowej.
5. Wernicke: odkrycie ośrodka rozumienia mowy.
6. Munk: ośrodki wzroku i słuchu.
7. Exner: ośrodek agrafii.
8. Betz: komórki piramidalne.

Na skutek powyższych odkryć powstała psychomorfologiczna koncepcja mózgu - założenia:

1. mózg jest zróznicowany w swojej budowie i funkcjach
2. mózg jest konglomentarem (skupiskiem) ośrodków mózgowych
3. są one funkcjonalnie nie zależne
4. istnieje odpowiedniość struktury mózgu i struktury psychiki. Ta ostatnia jest sumą odrębnych zdolności i funkcji.

Bell, XIX w.: powyższa koncepcja ułatwia odkrycie sensorycznych włókien nerwowych (afferentnych) i ruchowych (efferentnych): skoro istnieją specyficzne, niezależne od innych wrażenia - muszą istnieć zróżnicowane włókna nerwowe. To prawo Bella-Megendiego -> Spory pomiędzy zwolennikami atomizmu a myslenia całościowego.

Flourens: teoria antylokalizacyjna - badania kręgowców dowiodły, że kora, podkora i móźdzek spełniają różne fukncje, ale poszczególne partie mózgu funkcjonują jako nierozłączna całość.

Jackson: teoria wielopoziomowej organizacji mózgu - poszczególne fukcje psychiczne są regulowane na wielu poziomach. Hierarchicznie wyższe ośrodki są skroniowo-ciemieniowe.

WNIOSEK:

• Teorie funkcjonowania mózgu wyznaczały kierunki eksporacji poznawczych.
• Psychologia zorientowana na osiągnięcia neurologii i anatomii skłaniała sie ku materializmowi. Do dzisiaj widać te wpływy, np. historia relacji S-R wywodzi się z neurologicznych studiów nad tkanką nerwową.

Wpływ fizjologów: dyskusja nt. odruchów

1. Hall: eksperymenty neurofizjologiczne - teoria trójfunkcjonalnego zróżnicowania układu nerwowego: ruchy dowolne (świadome u człowieka) zależą od:

- uwarunkowań psychicznych i pracy kory mózgowej - czynności serca, układu oddechowego - rdzenia przedłużonego

Regulacja witalna sprowadza się do zasady łuku odruchowego (mechaniczna regulacja) -> powstawe spór nt. istoty odruchu.

B. Muller: zakwestionował radyklanie mechanistyczny pogląd Halla - wielu odruchom towarzyszą doznania psychiczne, a wola kieruje wieloma czynnikami.

C. Pfluger: odruch nie jest mechaniczny, ale stanowi narzędzie przystosowania: podlega ogólniejszym prawom regulującym funkcjonowanie mózgu

Psychofizyka i formułowanie ogólnych praw:

1. Webber: dwa obszary zainteresowań:

- wrażliwość zmysłowa: dwa podrażnienia skóry w punktach położonych blisko siebie, są odczuwalne jako jedno. Zdolność różnicowania takiego podrażnienia jest różna dla różnych rejonów skóry, np. plecy a język - tu więcej zakończeń nerwowych, stąd większa wrażliwość. pobudzenie jest opracowywane przez mózg (tworzą się wyobrażenia czsowo-przestrzenne).

- intensywność podniety a siła doznania zmysłowego: eksperymentalnie określał wielkość bodźca na podtawie subiektywnych wrażeń. istnieją różnice we wrażliwość. Wielkość przyrostu siły bodźca wywołującego ledwie dostrzegalną różnicę nie ejst wielkością stałą (np. przy podnoszeniu przedmiotów ciężkich i lekkich).

WNIOSEK:

Prawo Webera: pokazanie zalezności zjawisk psychicznych od fizycznych.

Eksperymenty uświadomily istnienie pewnych ogólnych prawidłowości.

B. Fechner: to co się dzieje pomiędzy ciałek a psychiką do się odpisać matematycznie.

-postulat pomiaru pośredniego zjawisk psychicznych: mierząc podmietę (bodziec) można precyzyjnie określić w kategoriach liczbowych wielkość przeżycia

WNIOSEK:

Jeśli zmianom wielkości podniet (bodźców) fizycznych towarzyszą zmiany wielkości doznań zmysłowych, to oba procesy dzieją się równolegle -> idea paralelizmu psychofizycznego (można pośrednio mierzyć doznania psychiczne poprzez pomiar podniety).

Od tego czasu starcia dwóch orientacji:

- Idealistycznej (np. March) - fakty świadomości i fakty fizyczne stanowią jedno i to samo subiektyne doświadczenie

- Materialistycznej - istnieje ścisły związek przyczynowy pomiędzy działającymi bodźcami świata zewnętrznego a subiektywnymi przeżyciami

Do dzisiaj oba stanowiska wywołują chęć weryfikacji empirycznej (np. Hebb, Delgado)

Czas reakcji a astronomia:

Astronomowie - badali ruchy gwiazd i odkryli problem psychologiczny. Ustalali dokładny czas przejścia gwiazdy przez linie południka zerowego: czas rozpoczęcia i zakończenia. Okazało się, że różnica notowań tego zjawiska była niezależna od woli obserwatora i występuje pomiędzy zapisami różnych osób: odkryto różnice indywidulane w formie doznań zmysłowych.

Helmholtz: czas przewodnictwa nerwowego to ok. 2m/s.

Wpływ biologów:

• Darwin: O pochodzeniu gatunków. Badanie i opis relacji organizm-środowisko.
• Pojęcie adaptacji: postawowym dążeniem organizmów jest adaptacja do środowiska.
• Teoria ewolucji: organizm zmienia się, podlega procesowi ewolucji: giną osobnicy o gorszych cechach biologicznych, a trwają ci o lepszych.
• Cechy pozytywne (zarówno fizyczne jak i psychiczne) sądziedziczone i utwalają się w kolejnych pokoleniach..
• Organizm należy badać jako całośćm bo tak przystosowuje się do środowiska.
• Psychika - instrumentem przystosowania. Intelekt zastępuje u człowieka instynkty typowe dla organizmów nieższego poziomu rozwoju ewolucyjnego.

Wpływ wiedzy lekarskiej

Problem dziedziczności, przekazu doświadczeń indywidulanych.

1. Hipokrates, Galen: pojęcie temperamentu i problem osobowości.
2. Wpływ na rozwój psychologii osobowości i klinicznej.
3. Mesmer (fizyk i lekarz XVIII/XIX): samopoczucie człowieka zależy od tego jakie fluidy kosmiczne przenikają jego ciało. Prądy magnetyczne przenikają ciało i oddziaływują na psychikę. Magnesem zaczął leczyć psychonerwice - efekt sugestii.
4. Pod wływem mesmeryzmu zajęto się hipnozą.
5. Eliotson i Esdaile: operacje przeprowadzone pod hipnozą zmniejszają uczucie bólu i spada śmiertelność.

WNIOSKI:

Badania lekarzy przyczyniły się do rozwoju psychologii osobowości i motywacji.

Pojęcie świadomości - zbyt wąskie dla zrozumienia przeżyć i zachowań człowieka.

WNIOSKI OGÓLNE:

• W II poł. XIX w. psychologia rozwijała się bardzo żywiołowo ze względu na zapotrzebowanie praktyki społecznej oraz wielu innych dziedzin nauki
• Była dziedziną niejednolitą
• Brakowało spójnej interpretacji zachowań ludzkich
  
  Źródła: materiały z wykładów

Psychologia poznawcza

1. Człowiek jako układ reproduktywno – generatywny – ujęcie psychologii poznawczej
   Twórcy: Bruner, Simon, Neisser, Rumelhart, Tomaszewski. Próbowano stworzyć portret psychologiczny który odpowiadałby faktom empirycznym, był mniej mechaniczny od behawioryzmu i mniej kliniczny od psychoanalizy.
   Koncepcja ta nie jest zbyt jednolita, ale wspólnym rdzeniem wszystkich jej wersji jest twierdzenie, że człowiek jest samodzielnym podmiotem, który w dużej mierze decyduje o sobie, działa na ogół świadomie. W toku życia przyjmuje, przechowuje, interpretuje i przekazuje za pomocą języka informacje (wiedzę, dane) i nadaje im wartość (znaczenie, sens). Jednostka spostrzega rzeczywistość, zapamiętuje informacje, myśli analitycznie i twórczo, prowadzi dyskurs z innymi ludźmi dzięki kompetencjom umysłu. Jest sprawcą, podejmuje działania celowe i sprawuje nad nimi poznawczą kontrolę.
   1. Człowiek układem przetwarzającym informacje, jego zachowanie zależy od bieżących informacji ze świata i struktur poznawczych (zakodowanej w pamięci trwałej wiedzy)
   2. W toku życia człowiek przyjmuje, przechowuje, interpretuje, tworzy i przekazuje za pomocą języka informacje (wiedza, dane) i nadaje im pewna wartość (znaczenie, sens). Zwolennicy tej koncepcji uważają, iż człowiek nie jest ani marionetką sterowaną całkowicie przez środowisko zewnętrzne ani niewydarzonym aktorem zależnym od nieświadomych sił popędowych jest raczej samodzielnym podmiotem, która w dużej mierze decyduje o własnym losie, który na ogół świadomie i celowo działa w coraz bardziej złożonym labiryncie współczesności.
   3. Portret poznawczy nie tylko określa jak funkcjonuje człowiek ale również wskazuje jak zmieniać jego myślenie i działanie. Zwolennicy tej koncepcji odrzucają zasady inżynierii behawiorystycznej i psychoterapii dynamicznej. Ich zdaniem podstawową metodą modyfikacji ludzi jest celowe wychowanie i autokreacja czyli formowanie siebie według własnego projektu.
   4. Centralne miejsce w tej koncepcji zajmuje korpus twierdzeń dotyczących architektury umysłu ludzkiego i jego podstawowych czynności. Umysł ten, zwany układem poznawczym lub inaczej systemem reproduktywno-generatywnym, ma względnie stałe właściwości, które można nazwać niezmiennikami antropicznymi i które niewiele zmieniły się w czasie cywilizacyjnym a więc od starożytności. Tradycyjnie zaliczamy do nich inteligencję, zdolności specjalne, systemy pamięci trwałej i świeżej, możliwości myślenia abstrakcyjnego i twórczego, kompetencje językowe, szybkość przetwarzania informacji i inne. Właściwości te są w zasadzie wrodzone, chociaż na ich rozwój wpływa środowisko społeczne i kulturowe.
      
      
      Struktury poznawcze jako centralny składnik osobowości człowieka –Uzyskiwane informacje pochodzą z dwu różnych źródeł. Pierwszą z nich jest indywidualne doświadczenie, czyli system wiedzy, którą osoba zdobyła w przeszłości lub wytworzyła samodzielnie, dzięki twórczemu myśleniu. System informacji wewnętrznych, utrwalonych w pamięci nazywa się często strukturami poznawczymi lub schematami poznawczymi (inaczej: reprezentacja poznawcza). Struktury poznawcze są centralnym składnikiem osobowości jednostki. Drugim źródłem informacji jest środowisko zewnętrzne a więc rodzina, szkoła, zakład pracy, instytucje kulturalne czy środki masowego przekazu
      Struktury poznawcze czyli informacje zakodowane w organizmie człowieka pozwalają jednostce na poczucie własnej tożsamości oraz orientacje w świecie zewnętrznym.
      
      
      Źródła: "Psychologia: Podręcznik akademicki (t. 1, 2 i 3, red.)" Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, 2000.

Cicha furia- eksperyment więzienny

Wstawiam link do bardzo przydatnej strony, która w języku angielskim, ale w bardzo przystępny i jasny sposób przedstawia różne psychologiczne zagadnienia: psychology course

Stanfordzki eksperyment więzienny dobitnie pokazuje, co się może stać, gdy zwyczajni, przyzwoici ludzie znajdą się w złej sytuacji. Latem 1971 roku Philip G. Zimbardo z Craigiem Haneyem i Curtisem Banksem wybrali zdrowych, psychicznie zrównoważonych studentów, których losowo podzielili na „więźniów” i „strażników”. Zamknęli ich w symulowanym więzieniu urządzonym w piwnicach Uniwersytetu Stanforda. Już po sześciu dniach studenci przeobrazili się w okrutnych, sadystycznych „strażników” i zniewolonych, załamanych „więźniów”. Badacze zakończyli eksperyment, aby uchronić „więźniów” przed głębszymi zaburzeniami.

Fragment filmu przedstawiający eksperyment-"Cicha furia"

Strona na temat Stanfordzkiego eksperymentu więziennego. Warta przejrzenia.

Stanfordzki eksperyment więzienny uznawany jest za bodaj najsłynniejszy ze wszystkich przeprowadzonych eksperymentów psychologicznych. Spotkał się z powszechną krytyką w środowisku badaczy, zarzucających jego organizatorom zarówno złamanie wszelkich norm etycznych, jak i formalne błędy metodologiczne.

Serdecznie polecam wszystkim zainteresowanym tym tematem obejrzenie filmu "Das Experiment"

Gatunek: Dramat, thriller psychologiczny
Rok produkcji: 2000
Reżyser: Oliver Hirschbiegel
Scenariusz: Don Bohlinger, Christoph Darnstaedt, Mario Giordano
Czas: 120 min, 3,283 m 

Niżej przedstawiam recenzję z miesięcznika KINO:

Eksperyment W roku 1971 na Uniwersytecie Stanforda w Palo Alto przeprowadzono następujący eksperyment. Grupę mężczyzn zaproszono do makiety więzienia - jedni jako więźniowie, drudzy jako strażnicy mieli tam spędzić dwa tygodnie. Chociaż kraty były symboliczne i strażnikom zakazano używania przemocy, grupa "więźniów" niemal intuicyjnie wczuła się w rolę, zaś "strażnicy' szybko przeszli od słów do czynów. Sytuacja stała się tak napięta, że prowadzący eksperyment Philip G. Zimbardo przerwał go po sześciu zaledwie dniach. Eksperyment stanfordski odbił się głośnym echem nie tylko w środowisku psychologów-behawiorystów. Chodziło w nim wprawdzie o badanie wpływu więzienia na psychikę osadzonych, ale wnioski łatwo uogólnić: w określonym miejscu i czasie człowiek postępuje tak, jak oczekuje tego od niego zbiorowość, innymi słowy - wyznaczona rola społeczna determinuje nasze postępowanie. Więzienie z Palo Alto wydaje się wymarzonym wręcz tematem na film, dziwne więc, że trzeba było aż 30 lat, aby taki film powstał. Nakręcił go Niemiec, Oliver Hirschbiegel, w Niemczech i z niemiecką obsadą, co - oprócz uniwersalnych konstatacji - zyskało znaczenie dodatkowe. Fabuła została osnuta na książce zainspirowanej badaniami Zimbardo, ale czerpie z doskonale znanego kanonu filmu więziennego ze wszystkimi jego atrybutami - sytuacją zamknięcia, pozbawianiem godności, wreszcie gwałtem i przemocą. Początkowo reżyser próbuje uciec przez schematem gatunkowym, ale w pewnej chwili załamuje się i wraca na utartą ścieżkę. Mamy więc wspomniany eksperyment, mamy też hardego bohatera (Mortiz Bleibtreu), który nie tylko przeciwstawia się strażnikom, ale i nawołuje do buntu, mamy też sadystycznego strażnika (Justus von Dohnanyi), który przejmuje inicjatywę. Ostatecznie eksperyment psychosocjologiczny zamienia się w konflikt pomiędzy dwoma silnymi jednostkami, które nie tyle walczą między sobą, ile o rząd dusz, a całość zwyczajnie rozpływa się w zgranych do cna schematach. Jakkolwiek film nie wnosi niczego zasadniczo nowego do wiedzy o życiu za kratami, Hirschbiegel postarał się o mocne kino dla ludzi o silnych nerwach, z wyrazistymi kreacjami, zwłaszcza katalizującego konflikty Moritza Bleibtreua. Szkoda, że reżyser zatrzymał się w pół drogi i nie kazał swoim bohaterom zamienić się rolami, zadając widzom dodatkową zagadkę: będą świadkami kolejnej przemiany czy świadomej zemsty? Pozostaje jeszcze znaczenie kwestii narodowości twórców filmu. Wraz z narastającą bezwzględnością strażników, odzianych w charakterystyczne uniformy, przychodzi na myśl powracający często, choć ostatnio jakby rzadziej, problem odpowiedzialności i współudziału całego narodu niemieckiego za zbrodnie hitlerowskie. Wprawdzie film Hirschbiegla nie mówi o tym więcej niż klasyczny "Kapitan z Köpenick" Carla Zuckmayera, ale już samo przypomnienie sprawy godne jest odnotowania. (kr) Żródło: miesięcznik KINO 21.01.2003

Początki są najtrudniejsze.

Na miły początek pracy z blogiem chcę wszystkim odwiedzającym ciekawe wystąpienie pisarki Jenny McCarthy na temat małżeństwa i miłości. Nie jest to przemówienie bardzo naukowe, ale przecież nie zawsze psychologia musi się kojarzyć z czymś niesamowicie poważnym i naukowym.
 Mam nadzieję, że spodoba się większości ze względu na luźny temat i gawędziarski sposób mówienia autorki.
Jenna McCarthy: "What you don't know about marriage".